جیبی درک مطلب عربی کنکور

دومین درسی که داوطلبان در جلسه کنکور با آن مواجه می‌شوند، درس عربی است. از نظر محتوایی، تست‌های درس عربی به ۳ دسته تقسیم می‌شوند که به ترتیب چیدمان در دفترچه کنکور عبارتند از:

۱- ترجمه و تعریب

۲- درک مطلب

۳- قواعد

وقت‌گیرترین تست‌های عربی در جلسه کنکور، مربوط به بخش دوم که همان درک مطلب است، می‌شود. لذا دانش‌آموزان باید تسلط خود را بر مباحث آسان‌تری مانند ترجمه و تعریب افزایش دهند تا بتوانند به سوالات مرتبط آن، در زمان کوتاه‌تری پاسخ بدهند و این زمان ذخیره شده را، برای پاسخگویی به سوالات درک مطلب اختصاص دهند. این مبحث در درس عربی، ۴ تست از ۲۵ تست را در بر می‌گیرد.

ویژگی‌های کتاب درک مطلب عربی کنکور از مجموعه کتاب‌های جیبی انتشارات خیلی سبز

این کتاب در ۲۳۷ صفحه در ابعاد کوچک (به طوری که در جیب جا شود)، توسط گروه مولفان در انتشارات خیلی سبز به چاپ رسیده است. تست‌های درک مطلب درس عربی در دفترچهٔ عمومی کنکور، معمولا جزو دشوارترین تست‌های این درس برای دانش‌آموزان محسوب می‌‍شود. با توجه به اینکه سطح دشواری سوالات درک مطلب در کنکورهای اخیر، روند صعودی داشته، لذا در این کتاب سعی شده تا مطالب به گونه‌ای ارائه شود که توانایی دانش‌آموزان در پاسخگویی به تست‌های این مبحث افزایش یابد و بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به پاسخ درست در این سوالات برسند. شاکله و ساختار اصلی این کتاب را می‌توان به ۵ قسمت تقسیم کرد:

• بخش اول: مراحل پاسخگویی به تست‌های درک مطلب
• بخش دوم: تیپ شناسی تست‌های درک مطلب
• بخش سوم: درک مطلب‌های تالیفی
• بخش چهارم: درک مطلب‌های کنکور سراسری
• بخش پنجم: واژه نامه

در بخش آغازین کتاب درک مطلب عربی جیبی از انتشارات خیلی سبز، دربارهٔ مراحل پاسخگویی به سوالات درک مطلب توضیحات مفصلی ارائه شده است. به طور کلی می‌توان روند پاسخ دادن به سوالات درک مطلب عربی را در ۳ مرحله خلاصه کرد:

مراحل پاسخگویی به تست‌های درک مطلب

· مرحله اول: خواندن متن و درک مفهوم آن

وقتی در حل تست‌های درس عربی، با سوالات درک مطلب مواجه می‌شوید، در قدم اول باید متن را با دقت و سرعت تقریبا بالایی بخوانید. در این مرحله نیازی نیست که ترجمهٔ دقیق جملات و معنای تمامی کلمات را بلد باشید، بلکه فقط نیاز است مفهوم کلی متن را درک کنید. پس در این مرحله قصد نداریم که واژگان را به صورت تحت‌الفظی معنی کنیم. باید به اندازه‌ای تمرین کرده باشید تا به محض خواندن یک متن عربی، بتوانید همزمان با خوانش متن، ترجمهٔ آن را نیز در ذهنتان انجام دهید. چرا که اگر بخواهید ابتدا متن را بخوانید و سپس سراغ ترجمهٔ آن بروید، زمان نسبتا زیادی از شما می‌گیرد. با توجه به اینکه متون درک مطلبی که در کنکور طراحی می‌شوند، معمولا دارای جملاتی هستند که برای ما جدید و ناآشنایند، بنابراین گاهی ممکن است در درک مطلب، واژگانی وجود داشته باشند که برای ما جدید باشند و قبلا با آن‌ها برخورد نداشته باشیم. در این صورت باید به کلمات هم‌خانوده و یا قبل و بعد آن‌ها توجه کنیم و میان این عبارات و محتوای کلی جملات، ارتباط برقرار کنیم تا بتوانیم مضمون جمله را متوجه شویم. پس روی معنای تک تک کلمات، حساسیت زیادی به خرج ندهید.

· مرحله دوم: خواندن سوالات

بعد از اینکه مرحلهٔ قبل، یعنی «خواندن متن و درک مفهوم آن» را گذراندید، وقت آن رسیده است که سراغ صورت سوالات بروید و گزینه‌ها را با دقت بخوانید. در این مرحله باید کاملا حواستان باشد که منظور طراح را با درست خواندن صورت سوال متوجه شوید. چون فهمیدن درست سوال، خود نیمی از فرآیند پاسخ دادن است. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که در برخی از تست‌های درک مطلب، تنها خواندن گزینه‌ها کافی است و اصلا نیازی به مراجعهٔ مجدد به متن وجود ندارد.

· مرحله سوم: یافتن پاسخ سوالات و انتخاب گزینهٔ درست

پاسخ برخی تست‌ها، دقیقا در متن آمده است و با کمی دقت، می‌توان آن را یافت. بنابراین در این مرحله باید دقت کنید که جواب هر تست، در کدام بخش از متن قرار گرفته است. وقتی گزینهٔ درست را پیدا کردید، بلافاصله آن را وارد پاسخنامه نکنید، چرا که حتما باید از غلط بودن سایر گزینه‌ها نیز کاملا اطمینان حاصل کنید.

تیپ‌شناسی تست‌های درک مطلب 

•  تیپ ۱: تست‌هایی که در آن‌ها از محتوای متن پرسیده می‌شود.
  جواب این تست‌ها یا به طور مستقیم در متن به آن اشاره شده، و یا استنباطی است و باید با توجه به مفهوم کلی متن و با برقراری ارتباط میان جملات، گزینه درست را انتخاب کنید.
• تیپ ۲: تست‌های دارای عنوان «عیّن الصحیح» یا «عیّن الخطا».
  در این نوع سوالات، معمولا برداشت و مفهوم کلی از متن مورد نظر است. بنابراین بهتر است ابتدا هر چهار گزینه را بخوانید، سپس گزینه درست را انتخاب کنید؛ زیرا امکان دارد در ابتدا گزینه‌ای به نظرتان درست باشد، اما گزینهٔ درست‌تر از آن نیز وجود داشته باشد که پاسخ نهایی آن تست است.
• تیپ ۳: سوالات مفهومی
  موضوع این نوع سوالات یا دربارهٔ مفهوم کلی متن است که با عباراتی مثل «عیّن المقصود من النّصّ»، «ما هی نتیجه النّصّ» و… پرسیده می‌شود.
• تیپ ۴: سوالات دارای جای خالی
  در این گونه سوالات، اگر جای خالی در وسط عبارت باشد، باید به جملهٔ قبل و بعد از جای خالی نیز توجه داشته باشید تا بتوانید به جواب درستی برسید.
• تیپ ۵: خواستن عنوان مناسب برای متن
  برای پاسخ دادن به این نوع سوالات، باید مفهوم و پیام فعلی موجود در متن را درک کنید و متناسب با آن مفهوم، عنوان مناسبی را برای متن انتخاب کنید.

تقسیم‌بندی موضوعی

موضوعاتی که برای درک مطلب انتخاب می‌شود، معمولا شامل موارد زیر است:

• موضوعات علمی
• موضوعات مذهبی، اخلاقی، فرهنگی، ادبی و…
• موضوعات اجتماعی، تاریخی و…
• داستان‌های پندآموز، ذهنی و…
• شگفتی‌های خلقت، شامل ویژگی‌های پرندگان، حشرات، درختان، کوه‌ها و…

جمع‌بندی

برای ایجاد مهارت در فهم و در نتیجه پاسخگویی به سوالات درک مطلب، بهترین راه این است که علاوه بر یادگیری لغات و جملات کتاب درسی، مطالعه، تمرین و تکرار زیادی در حل درک مطلب‌های مختلف، علی الخصوص درک مطلب کنکورهای سراسری سال‌های گذشته داشته باشید. پس تا جایی که می‌توانید تلاش کنید که متن‌های بیشتری بخوانید تا مهارتتان را در حل این سوالات ارتقا دهید.