مقدمه

درس ادبیات فارسی با ضریب ۴ در کنکورسراسری مهم‌ترین درس در میان دروس عمومی و یکی از دروس سرنوشت‌ساز به شمار می‌رود.

اهمیت درس ادبیات فارسی تنها به ضریب بالای آن محدود نمی‌شود و بلکه از این نظر که اولین درسی است که داوطلبان کنکورسراسری به آن پاسخ می‌دهند بسیار حائز اهمیت است. درواقع موفقیت یا عدم موفقیت داوطلبان عزیز در این درس نقش به سزایی در روحیه آنان برای ادامه پاسخگویی به سؤالات دارد. بی‌شک پاسخگویی صحیح به سؤالات ادبیات فارسی روحیه داوطلب را برای سؤالات دروس دیگر تقویت خواهد کرد.

درس ادبیات فارسی شامل ۲۵ سؤال در کنکورسراسری می‌شود که سؤالات شامل بخش‌های زیر می‌شوند:

املا

معنی

تاریخ ادبیات

آرایه‌های ادبی

قرابت معنایی

زبان فارسی

زمان پاسخگویی به سؤالات ادبیات فارسی ۱۸ دقیقه است بنابراین داوطلب باید به درجه‌ای از مهارت و معلومات برسد که بتواند زمان خود را مدیریت کند. می‌دانیم که موفقیت و تسلط در هر بخش نیازمند تمرین و تکرار مداوم و همچنین حل تست‌های گوناگون است پس تهیه منابع مناسب در کسب درصد خوب در کنکور بسیار تأثیرگذار است.

یکی از مباحث مهم و مفهومی درس ادبیات فارسی مبحث آرایه‌های ادبی است که متأسفانه گاها دانش‌آموزان آن را حذف می‌کنند درصورتی‌که بامطالعه تکنیکی و حرفه‌ای و نیز تمرین تست‌هایی با سطح‌های مختلف می‌توان به ۴ تست این بخش پاسخ داد و از سایر رقبا پیشی گرفت.

با بررسی دقیق روی سؤالات کنکور سال‌های اخیر، به این نتیجه می‌رسیم که حدود ۹۰ درصد تست‌های آرایه به‌صورت کلی و ترکیبی مورد سؤال قرارگرفته‌اند.

کتاب آرایه‌های ادبی نشر الگو، با رویکردی موضوعی که بهترین روش تدریس و مطالعه مباحث درس ادبیات فارسی است، به‌طور کامل به مبحث آرایه‌های ادبی پرداخته است. آوردن درس‌نامه در کنار تعداد زیادی از تست‌هایی با تیپ‌های گوناگون که همراه پاسخ‌نامه تشریحی آمده‌اند، از نقاط قوت کتاب آرایه‌های ادبی نشرالگو محسوب می‌شود.

به‌طورکلی کتاب آرایه‌های ادبی نشر الگو منبعی کاملاً استاندارد برای کسب مهارت در مبحث آرایه‌های ادبی به شمارمی رود.

ویژگی‌های کتاب

کتاب آرایه‌های ادبی از انتشارات نشرالگو دارای ۴۳۶ صفحه است که در قطع متوسط و قابل‌حمل به چاپ رسیده است که به‌راحتی از آن در خارج از منزل می‌توان بهره گرفت. تعداد تست‌های موجود در این کتاب بسیار کافی بوده و تا حدی زیاد به نظر می‌رسد (۱۰۷۸ تست) که دانش‌آموزان را در مبحث آرایه ادبی کنکور بی‌نیاز می‌کند. لحن کتاب، ساده و روان است و جنس کاغذ مورداستفاده در آن مرغوب بوده و اندازه کلمات مناسب است، به‌گونه‌ای که اصلاً چشم را آزار نمی‌دهد.

نویسنده

نویسنده کتاب آرایه‌های ادبی نشرالگو، جناب آقای علیرضا عبدالمحمدی است. ایشان از لحن ساده و قابل‌فهمی را در نگارش کتاب استفاده کرده است. مقدمه کتاب با لحنی بسیار صمیمی سخن از اهمیت آرایه‌های ادبی به میان آورده است و در فصل اول کتاب تحت عنوان (دو کلمه حرف حساب) به پاسخ پرسش‌های متداول دانش‌آموزان در خصوص نحوه استفاده از کتاب پرداخته است.

بررسی بخش‌های مختلف کتاب

کتاب آرایه‌های ادبی از انتشارات نشرالگو به ۵ فصل تقسیم‌شده است:

فصل اول:         دو کلمه حرف حساب

فصل دوم:        تک آرایه‌ها

فصل سوم:       تکنیک‌ها و مدل‌ها

فصل چهارم:    تست کلی و ترکیبی

فصل پنجم:      پاسخ‌های تشریحی

فصل اول: دو کلمه حرف حساب

در نخستین بخش کتاب تحت عنوان «دو کلمه حرف حساب» سعی شده تا در قالب پرسش و پاسخ، توضیحات بسیار مفیدی درباره نحوه استفاده از کتاب و چگونگی مطالعه مبحث آرایه ادبی و نیز اشتباهات رایج دانش‌آموزان در مبحث آرایه ادبی، به‌طور کامل بیان‌شده است.

فصل دوم: تک آرایه‌ها

در فصل دوم کتاب، مفهوم و تعریف کلیه آرایه‌های ادبی بیان‌شده است. از فصل دوم می‌توان به‌عنوان درس‌نامه کتاب یادکرد. بلافاصله پس از تعریف معنای هر آرایه، مثال‌های مربوط به آن آرایه آمده است و اگر نکتهٔ مهمی وجود داشته باشد، نویسنده به آن در قالب کادرهای تفکیک‌شده و منظم اشاره‌کرده است. به نظر می‌رسد دانش‌آموزان متوسط و قوی در مبحث آرایه ادبی بتوانند به‌خوبی از این بخش استفاده کنند اما دانش‌آموزان ضعیف، احتمالاً در تشخیص آرایه‌ها در بخش درس‌نامه دچار مشکل شوند. لذا به یک جزوه کامل درس‌نامه در کنار کتاب آرایه‌های ادبی نشر الگو نیاز دارند.

پس از بیان درس‌نامه هر آرایه به‌طور مجزا، پرسش‌ها و تست‌های مخصوص آن آرایه آغاز می‌شود. با توجه به ترکیبی شدن سؤالات کنکورسراسری این تیپ تست‌ها تنها جنبه دست‌گرمی دارند و برای جا افتادن مطلب استفاده می‌شود. توصیه می‌شود که تمام تست‌های تک آرایه‌ای به‌صورت یکجا حل نشوند و پس از یادگیری هر مبحث و حل بخشی از تست‌های اختصاصی آن، به سراغ تست‌های ترکیبی آرایه بروید و در صورت مواجهه با حل تست‌های ترکیبی، مجدداً به سراغ تست‌های تک آرایه‌ای بیایید.

فصل سوم: تکنیک‌ها و مدل‌ها

نکته تحسین‌برانگیز کتاب آرایه‌های ادبی نشر الگو، آموزش تکنیک‌های تست‌زنی است که می‌تواند کمک بسیار زیادی به دانش‌آموزان، در راستای صرفه‌جویی در زمان پاسخگویی به سؤالات در جلسه کنکور سراسری انجام دهد. بسیاری از این تکنیک‌ها توسط دبیران بیان می‌شود اما با توجه به خانه‌نشین شدن دانش‌آموزان به دلیل شیوع بیماری کرونا و دسترسی محدود به دبیران و مدرسه، گرداوری این تکنین‌ها در یک کتاب کمک‌درسی بسیار ارزشمند است.

فصل چهارم: تست کلی و ترکیبی

قسمت اعظم کتاب آرایه‌های ادبی نشرالگو به پرسش‌های چهارگزینه‌ای اختصاص یافته است. وجود بیش از ۱۰۰۰ تست آن هم تنها برای مبحث آرایه ادبی، تعداد زیادی به نظر می‌رسد اما با توجه به دشواری سؤالات آرایه ادبی در کنکور، می‌تواند داوطلب کنکور سراسری را از سایر منابع بی‌نیاز سازد. دانش‌آموزان پس از یادگیری و تمرین هر آرایه به‌طور اختصاصی سراغ تست‌های ترکیبی آرایه‌های ادبی می‌آیند. در بخش تست‌های کلی و ترکیبی، سؤالات با تیپ‌های مختلفی مطرح‌شده‌اند تا دیگر دانش‌آموزان با مشاهده سؤالات رنگارنگ در کنکور سراسری غافلگیر نشوند. هم‌چنین وجود تعداد مناسبی از تست‌های کنکورهای سراسری و آزمون‌های آزمایشی، آمادگی و مهارت دانش‌آموزان کنکوری را ارتقا می‌دهد.

فصل پنجم: پاسخ‌های تشریحی

اساسی‌ترین بخش یادگیری، تحلیل و تشریح تست است. به‌جرئت می‌توان ادعا کرد اگر دانش‌آموزی تمامی تست‌های کتاب آرایه‌های ادبی نشرالگو را بررسی کند و حتی در صورت تشخیص پاسخ صحیح به حاشیه‌نویسی نکات مطرح‌شده در پاسخ‌نامه تشریحی بپردازد، دیگر لازم نیست نگران مبحث آرایه ادبی در درس ادبیات فارسی باشد. در قسمت پاسخ‌نامه، کلیه گزینه‌های تست‌ها بررسی‌شده است. اگرچه پاسخ‌نامه کتاب خلاصه و مفید است و کادرهای نکته و توضیحات ندارد اما گاهی اشتباهات متداول دانش‌آموزان در آن ذکرشده است.

جمع‌بندی

به‌طورکلی و میانگین، سخت‌ترین تست‌های آزمون‌ها، معمولاً تست‌های آرایه‌های ادبی است؛ بنابراین این مبحث باعث تفاوت بین دانش‌آموزان می‌شود و داوطلبانی که قصد دارند از سایر رقبا فاصله بگیرند، روی این مبحث کلیدی و مهم، عمیق کار می‌کنند. کتاب آرایه‌های ادبی از انتشارات نشرالگو، با جمع‌آوری طیف گسترده‌ای از تست‌های مختلف، می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای مطالعه و تمرین مبحث آرایه ادبی باشد. این منبع به دانش‌آموزان متوسط و قوی توصیه می‌شود و دانش‌آموز ضعیف‌تر می‌توانند از آن به‌صورت مکمل جزوه‌های آموزشی استفاده کنند.