به عقیدهٔ بسیاری از مشاوران کنکور و دبیران ادبیات فارسی، بهترین روش برای مطالعهٔ ادبیات، مطالعهٔ مبحثی است. درس ادبیات در کنکور سراسری ۲۵ سوال دارد، که این ۲۵ سوال از ۵ مبحث زیر ارائه می‌شوند:

• لغت و املا
• تاریخ ادبیات
• آرایه‌های ادبی
• دستور زبان فارسی
• قرابت معنایی

در این بین مبحث قرابت معنایی با ۹ سوال، بیشترین سهم سوالات ادبیات را به خود اختصاص داده است. حتماً می‌دانید که ادبیات فارسی در بین دروس عمومی با ضریب ۴، بیشترین ضریب را دارد. بنابراین ۳۶ درصد از یک درس با ضریب ۴ می‌تواند تاثیر زیادی در رتبهٔ شما داشته باشد.

چندین ناشر آموزشی اقدام به چاپ کتاب قرابت معنایی کرده‌اند که یکی از بهترین‌های آن‌ها قرابت معنایی نشر الگو است که جز پرفروش‌ترین کتاب‌های بازار کتب کمک آموزشی نیز محسوب می‌شود. این کتاب نوشتهٔ علیرضا عبدالمحمدی است که یکی از نویسندگان توانمند در حوزهٔ ادبیات کنکور است. او فارغ‎التحصیل دانشگاه صنعتی شریف است که سابقهٔ ۲۰ سال تدریس و تالیف ۲۵ کتاب در حوزهٔ ادبیات فارسی کنکور را در کارنامه دارد. البته پرفروش‌ترین کتاب او همین قرابت معنایی انتشارات نشر الگو است. این کتاب دارای بخش‌های متعددی است که در قطع A۵ در ۷۶۰ صفحه به چاپ رسیده است.

ویژگی‌های کتاب قرابت معنایی نشر الگو

شیوهٔ تالیف این کتاب به گونه‌ای است که علاوه بر دانش‌آموزان کنکوری، دانش‌آموزان دهم و یازدهم هم می‌توانند از آن استفاده کنند. با این تفاوت که دهمی‌ها و یازدهمی‌ها نمی‌توانند از بخش‌های جامع آن استفاده کنند و فقط باید از درسنامه‌ها و تست‌های مربوط به پایهٔ خودشان استفاده کنند. این کتاب بخش‌های متنوع و زیادی دارد که به شرح زیر است:

• دو کلمه حرف حساب
• مفاهیم پرتکرار
• مفاهیم فارسی دوازدهم + ابیات معادل
• مفاهیم فارسی یازدهم + ابیات معادل
• مفاهیم فارسی دهم + ابیات معادل
• آیات، احادیث و عبارات عربی
• چند تکنیک و قرابت بازی
• نون شب (تست)
• تست درس به درس فارسی دوازدهم
• تست درس به درس فارسی یازدهم
• تست درس به درس فارسی دهم
• پاسخنامه تشریحی

شما با خرید کتاب قرابت معنایی نشر الگو، تمامی این بخش‌ها را در اختیار خواهید داشت. در ادامه هر یک از موارد بالا را به اختصار توضیح داده‌ایم.

دو کلمه حرف حساب

این قسمت بیشتر توضیحاتی دربارهٔ نکات خوانش ابیات و همچنین روند پیشرفت در این مبحث ارائه داده است. این قسمت بسیار کوتاه است و تنها ۶ صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده است. چند تیتر از این قسمت را در زیر می‌بینید:

• افزایش درک ادبی چگونه صورت می‌گیرد؟
• چگونه ابیات را بخوانیم؟
• غلط‌های رایج در خوانش ابیات کدام‌ها هستند؟
• مخفف‌ها و دگرگون‌های رایج در اشعار فارسی کدام‌اند؟
• برنامهٔ کلی قرابت معنایی چیست؟ و چگونه درک ادبی افزایش پیدا می‌یابد؟

و…

مفاهیم پرتکرار

این بخش را باید مهم‌ترین بخش کتاب قرابت معنایی نشر الگو دانست. ۶۵ مفهوم پرتکرار در تست‌های کنکور و کتب درسی ادبیات مانند پرهیز از دوست ناباب، بی‌ثمری، قناعت و… در این بخش ارائه شده و برای هر کدام ابتدا چند خط توضیحات آورده شده است که دانش‌آموز با فضای آن آشنا شود. در ادامه چندین بیت موجود در کتاب درسی و خارج از کتاب درسی که قرابت با مفهوم موردنظر دارند، تحت عنوان «شاهد مثال» بیان شده که دانش‌آموزان با مطالعهٔ این ابیات، مفهوم را به طور کامل درک می‌کنند. در ضمن احتمال استفادهٔ عینی از ابیات شاهد مثال در کنکور و آزمون‌های آزمایشی بسیار بالا است. در این ابیات اگر کلمهٔ دشوار و ناآشنایی استفاده شده باشد، معنای آن در زیر همان کلمه درج شده است.

مفاهیم فارسی دوازدهم، یازدهم و دهم + ابیات معادل

در این بخش هر درس از کتاب‌های ادبیات دهم، یازدهم و دوازدهم به صورت مجزا بررسی و ارائه شده است. این بخش را دانش‌آموزان دهم و یازدهم نیز می‌توانند استفاده کنند. برای هر یک یا چند خط متن و یا بیت از کتاب درسی، ابتدا مفاهیم با زبان فارسی معیار و ساده بیان شده است؛ سپس ابیاتی که با آن مفهوم قرابت دارند (چه در کتاب درسی و چه خارج از کتاب درسی) ارائه شده که مطالعه برای آزمون‌های آزمایشی با این کتاب، با توجه تعداد زیاد سوالات قرابت معنایی، می‌تواند درصد بالایی را برای شما به ارمغان آورد. حجم این بخش از کتاب نسبتاً زیاد است. (صفحهٔ ۷۵ تا صفحهٔ ۳۳۱)

آیات، احادیث و عبارات عربی

درک کردن و فهمیدن آیات، احادیث و عبارات عربی موجود در کتاب درسی واجب است چرا که در بسیاری از سوالات قرابت معنایی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. گاهی در صورت سوال عبارت عربی از کتاب درسی می‌بینیم که بدون فهم آن پاسخ به تست تقریباً غیرممکن است. در این بخش هر یک از عبارات در جدولی با ذکر درس و پایه، ترجمه و مفهوم ارائه شده است. این بخش کلاً از ۵ صفحه تشکیل شده است.

چند تکنیک و قرابت بازی

در ابتدای این بخش نویسنده این چنین گفته است: «بارها گفته‌ام به دنبال تکنیک خاصی در بحث قرابت معنایی نباشید، اما گاهی می‌توان با نگاهی متفاوت، بعضی تست‌ها را سریع‌تر پاسخ داد». سرتیترهای این بخش را در زیر آورده‌ایم.

• تکنیک مبنابیت
• قرابت مثبت و منفی
• تکنیک گزینه محوری
• تکنیک حذف گزینه

بعد از این تکنیک‌ها سه بازی مرتبط با قرابت طراحی شده است. کل این بخش ۷ صفحه است.

نون شب (تست)

طبق گفتهٔ نویسندهٔ این کتاب، افزایش درک ادبی، روندی زمان‌بر است و آنچه در این راه اهمیت دارد، عمق یادگیری و درگیری با مفاهیم است؛ نه تعداد تست‌های زده شده! بنابراین استمرار در این مسیر مسالهٔ مهمی است. از این رو بخش نون شب برای استمرار در کتاب آورده شده است. در این قسمت ۱۵۳ بستهٔ ۵ سوالی وجود دارد. یعنی اگر دانش‌آموز شبی یک بسته یعنی ۵ تست حل کند، حدوداً ۵ ماه زمان می‌برد که این تست‌ها را حل کند. تست‌ها نیز یا از سوالات کنکور و یا تالیفی هستند.

تست درس به درس فارسی دوازدهم، یازدهم و دهم

همانطور که از عنوان این بخش مشخص است، تست‌های قرابت مربوط به هر یک از دورس هر سه پایه به طور مجزا بیان شده است. این قسمت برای دانش‌آموزان دهم و یازدهم و همچنین برای آزمون‌های آزمایشی مرحله‌ای که چند درس مورد سوال قرار می‌گیرد، قابل استفاده است. تست‌های این بخش نیز مانند نون شب تالیفی و یا از سوالات کنکور سال‌های گذشته هستند که تست‌ها از هر سه سطح ساده، متوسط و دشوار هستند.

پاسخنامه تشریحی

پاسخنامه تشریحی، آخرین بخش این کتاب است که در آن مفهوم ابیات موجود در صورت سوال و گزینه‌ها بیان شده است و از هر حیث کامل است. توصیهٔ اکید می‌شود که برای همهٔ سوالات پاسخنامه تشریحی را مطالعه کنید که آموخته‌های شما در قرابت معنایی کامل شود.

کمیت تست‌ها

ردیف	عنوان	تعداد تست
۱	نون شب	۷۶۵
۲	تست‌های درس به درس سال دوازدهم	۲۵۷
۳	تست‌های درس به درس سال یازدهم	۲۹۹
۴	تست‌های درس به درس سال دهم	۱۲۷
مجموع		۱۴۴۸