تهوع

زمان: ۱۹۳۶. یک مرد: یک استاد دانشگاه ناراضی به نام ژان پل سارتر. نام کتاب: تهوع: رد شد. پسر ما، سارتر تازه سی و یک ساله شده بود و احساس می‌کرد زندگی آنطور که می‌خواست پیش نرفته است. بنابراین او پیش‌نویس رمان تهوع را تهیه کرد و آن را برای انتشارات گالیمارد ارسال کرد. با وجود برخی بازخوردهای دلگرم کننده، رمان رد شد. بعداً خود سارتر در مورد این رد می‌گفت: «من این سختی را چشیدم: من همهٔ خودم را در کتابی قرار داده بودم که سال‌ها روی آن کار می‌کردم؛ این خودم بود که رد شدم. »

بسیار خوب، او می‌توانست کمی تامل کند و حکمت بریمن را در مورد رد شدن اثرش بخواند، اما این حساسیت سارتر است: طرد شدن؛ تفاوت‌های ظریف زندگی، روش‌هایی که جهان خارج از کنترل ما عمل می‌کند، چیزی که باعث شده او برندهٔ جایزه نوبل شود. نویسنده‌ای که می‌شناسیم و دوستش داریم. در هر صورت، سارتر فقط به خاطر طرد شدن تسلیم نشد. او این کتاب را ویرایش کرد و یک سال بعد با موفقیت دوباره به همان ناشر ارسال کرد. در آوریل سال ۱۹۳۸، این کتاب سرانجام در قفسه‌ها قرار گرفت و از آن زمان، اثر کلاسیک ادبیات و فلسفه است. تهوع دفتر خاطرات خیالی یک شخص به نام آنتوان روکوتن است که پول کافی دارد تا هیچ روز دیگری در زندگی‌اش کار نکند. او بیشتر اوقات فراغت خود، به معنای زندگی با تعجب فکر می‌کند و یک کتاب تاریخ در مورد شخصیتی مبهم و تاریخی از قرن هجدهم می‌نویسد. به بیان ساده، آنتوان تنها فردی افسرده (و دلگیر) است و هر چه عمر بیشتر طول بکشد، اطمینان او به این قضیه بیشتر می‌شود که جهان به شاد یا غمگین بودن، زنده بودن یا مردن اهمیت نمی‌دهد. می‌بینید که رمان تهوع مملو از ایده‌های اگزیستانسیالیستی است که سارتر را به یکی از مشهورترین فلاسفه قرن ۲۰ تبدیل می‌کند. به بیان ساده، در دفترچه خاطرات آنتوان آمده است که ما در یک جهان خالی و بی‌خدا زندگی می‌کنیم. همه‌چیز تیره و تار شد؟ بله، تقریباً صحنهٔ مرگ وحشتناک مخلوق است که باعث می‌شود آنتوان دچار مشکل معده شود (یا حالت تهوع داشته باشد). او به این نتیجه می‌رسید که زندگی چقدر بی‌معنی است. پس حالت تهوع می‌گیرد. بنابراین فقط درصورتی که با خواندن این رمان فکر می‌کردید مانند آنتوان فکر می‌کنید حتما چند قرص دیمن هیدرینات و یک پاکت استفراغ را دور بر خود نگه دارید، چون قرار نیست روی کتاب خود بالا بیاورید.

موضوع کتاب تهوع

یک روز پسری به نام آنتوان روکنتین تصمیم می‌گیرد که در دفترچه خاطرات خود چیزهایی بنویسد، زیرا نگران این است که دیوانه شود. به همین دلیل، او می‌خواهد تمام افکار خود را ثبت کند تا بفهمد چگونه ممکن است تغییر کند. او ادعا می‌کند که نوعی بیماری روانی یا «حالت تهوع» شروع به تسخیر مغز و بدن او کرده است، گرچه نمی‌داند از کجا ناشی شده است - اینطور نیست که اخیراً صدف دریایی یا ماهی نپخته خورده باشد. او بیشتر وقت خود را صرف این می‌کند که با رابطهٔ جنسی غیر عادی و کار بر روی یک پروژهٔ تاریخ شخصی، خود را از این احساس منحرف کند. اما مهم نیست که چقدر احساس ترس خود را ادامه می‌دهد. روزی که از آپارتمان خود خارج می‌شود، یادداشتی از عشق سابقش آنی دریافت می‌کند که می‌گوید به زودی به شهر آمده و می‌خواهد آنتوان را ببیند. آنتوان احساس می‌کند فقط مشتاقانه منتظر این قرار ملاقات است تا بلکه در حال و هوایش تغییری ایجاد شده و زندگی برایش معنی‌دارتر شود. خصوصاً اینکه از پروژهٔ تاریخ خود بیشتر و بیشتر خسته می‌شود. اگرچه سرانجام آنی پیدایش شده و با او قرار ملاقات می‌گذارد، اما اتفاق جالبی نمیفتد. آنی به او می‌گوید که با مردی دیگر در رابطه است و برای آنتوان خیلی دیر است که همه چیز را از سر گرفته و رابطه تشکیل دهند. در اواخر کتاب، آنتوان می‌فهمد که «حالت تهوع» او یک بیماری روانی نیست، بلکه فقط یک عارضهٔ جانبی است که او در کشف حقیقت وجودی انسان می‌تواند احساس کند. و شما می‌پرسید این حقیقت چیست؟ هیچ چیز… غیر از این واقعیت که جهان نسبت به زندگی انسان کاملاً بی‌تفاوت است. آنتوان فکر می‌کند انسان‌ها کاملاً آزاد هستند که هر کاری را که بخواهند انجام دهند، زیرا هیچ خدایی وجود ندارد و زندگی بشر هدف بالاتری ندارد. فقط افرادی هستند که از راه‌های منحصر به فرد خود معنا می‌یابند. از یک طرف، این حقیقت خوب است زیرا به این معنی است که افراد کاملاً آزاد هستند. از طرف دیگر، غم‌انگیز است زیرا زندگی معنای ذاتی ندارد، فقط معنایی است که ما برای آن انتخاب می‌کنیم. اگر تمایل دارید راجع به این کتاب بیشتر بخوانید و بدانید، می‌توانید به مقالهٔ «نگاهی به رمان تهوع» که قبلا در مجلهٔ کتابچی منتشر شده، نگاهی کنید. همچنین برای خرید کتاب تهوع با ترجمهٔ حسین سلیمانی نژاد و نشر چشمه، می‌توانید از وبسایت کتابچی اقدام نمایید. البته ناگفته نماند که این کتاب هم مثل بسیاری از آثار فاخر توسط چند نفر ترجمه شده و اکثر آن‌ها در وبسایت کتابچی نیز موجود است. اما اگر می‌خواهید ترجمهٔ خوبی از این اثر بخوانید، باید قبل از آن کمی تحقیق کنید. برای مثال، کتابچی در مطلب «مقایسهٔ ترجمهٔ پارسای و امیرجلال‌الدین اعلم در رمان تهوع»، مقایسه‌ای خوب و کاربردی انجام داده که به شما در انتخاب کتاب مورد نظر، کمک خواهد کرد.

ژان پل سارتر؛ نویسنده کتاب تهوع

ژان پل چارلز آیمارد سارتر(۲۱ ژوئن ۱۹۰۵ - ۱۵ آوریل ۱۹۸۰) فیلسوف، نمایشنامه‌نویس، رمان‌نویس، فیلمنامه‌نویس، فعال سیاسی، زندگی‌نامه‌نویس و منتقد ادبی بود. او یکی از شخصیت‌های اصلی فلسفه اگزیستانسیالیسم و ​​پدیدارشناسی و از چهره‌های برجستهٔ فلسفهٔ فرانسه و مارکسیسم قرن بیستم بود. آثار او همچنین بر جامعه‌شناسی، نظریهٔ انتقادی، نظریه پسا استعماری و مطالعات ادبی تأثیر گذاشته است. سارتر همچنین به دلیل روابط آزاد با سیمون دو بووار، فیلسوف و فمینیست برجسته و نویسندهٔ برجسته اگزیستانسیالیست، مشهور بود. سارتر و دوبوار با هم، هم در سبک زندگی و هم در اندیشه، فرضیه‌ها و انتظارات فرهنگی و اجتماعی تربیتی را که بورژوایی می‌دانستند، به چالش کشیدند. تعارض بین انطباق ستمگرانه و یک روش واقعی برای «بودن» موضوع اصلی کار اولیه سارتر شد. سارتر گرچه در سال ۱۹۶۴ برندهٔ جایزهٔ نوبل شد، ولی آن را رد کرد و گفت که همیشه افتخارات رسمی را رد می‌کند و «نویسنده نباید خودش را به یک موسسه تبدیل کند». از جمله آثار او می‌توان به «تهوع، زنده‌باد چگوارا، دیوار، مگس‌ها، هستی و نیستی، خروج ممنوع، تعلیق، سن عقل، عذاب روح، راه‌های آزادی، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ادبیات چیست؟ ، بودلر، شیطان و خدا، زنان تروا، جنگ شکر در کوبا، دربارهٔ نمایش، کار از کار گذشت، کودکی یک رئیس، تیفوس، روانکاوی وجودی، در جستجوی بشریتی بی‌نقاب، زیبایی‌شناسی، تعالی اگو، کین، آن سبو بشکست» و… اشاره کرد.

جملاتی از کتاب تهوع

در این بخش قصد داریم جملاتی از این کتاب را بیاوریم تا با قلم نویسنده و همچنین قلم حسین سلیمانی نژاد که مترجم این نسخه از کتاب است، آشنا شوید.  

بهترین کار این است که رویدادها را روزبه‌روز نوشت. دفترچه خاطراتی داشت تا همه‌چیز را به روشنی دید. نباید چیزهای جزئی و پیشامدهای کوچک را از قلم انداخت، حتی اگر پیش پا افتاده به نظر برسند؛ به خصوص باید طبقه‌بندی‌شان کرد. باید بگویم این میز را، خیابان و مردم، یا بستهٔ توتونم را چه‌طور می‌بینم، چون این‌ها هستند که تغییر کرده‌اند. باید به دقت وسعت و ماهیت این تغییر را مشخص کرد.

راستش وقتی صدای بالا آمدنش را از پلکان شنیدم، قلبم هری ریخت، بس که این صدا دلگرم کننده بود: دنیای به این منظمی چه ترسی دارد؟ فکر می‌کنم حالم خوب شده است.

یک چیزی‌ام شده، دیگر شکی ندارم. مثل یک بیماری آمد، نه مثل یک باور معمولی یا امری بدیهی. یواشکی و ذره ذره جا خوش کرد. حس عجیبی داشتم، کمی ناراحت، همین. تا لنگر انداخت و جایش را محکم کرد، آرام گرفت و من به این نتیجه رسیدم که آن حس فقط یک زنگ خطر دروغین بوده و چیزی‌ام نیست. ولی حالا دارد شکوفا می‌شود.

این جوان‌ها شگفت‌زده‌ام می‌کنند: همان‌طور که قهوه‌شان را می‌نوشند، داستان‌های روشن و نزدیک به حقیقت تعریف می‌کنند. اگر از آن‌ها بپرسند دیروز چه‌کار کرده‌اند، دست‌وپای‌شان را گم نمی‌کنند: در دو جمله همه‌چیز را می‌گویند. حالا اگر من جای آن‌ها بودم، به تته‌پته می‌افتادم. راستش مدت‌هاست که کسی به امور روزمرهٔ من اهمیت نمی‌دهد. وقتی کسی تنهاست، حتا نمی‌داند تعریف کردن یعنی چه: حقیقت‌نمایی و دوست‌ها همزمان باهم ناپدید می‌شوند. می‌گذارد رویدادها هم راه خودشان را بروند؛ یکهو می‌بینند سروکلهٔ آدم‌هایی پیدا شده که حرف می‌زنند و می‌روند؛ آن‌وقت در داستان‌های بی‌سروته‌شان غرق می‌شود: آن‌ها از او یک شاهد نفرت‌انگیز می‌سازند.

بین این صداهای شادمان و منطقی تنهایم. تمام این آدم‌ها وقت‌شان را با توجیه کردن کارهایشان می‌گذرانند و خوشحال اقرار می‌کنند که با یکدیگر هم عقیده‌اند. ای خدا، چقدر برای‌شان مهم است مثل هم فکر کنند. کافی است ببینید چه قیافه‌ای می‌گیرند وقتی یکی با چشم‌های وق‌زده که انگار فقط درون خودش را می‌بیند و محال است با کسی کنار بیاید، از بین‌شان می‌گذرد.