علیرضا خاکساران
معمولا در بررسی آثار داستانی و یا رمان‌ها به نقش مترجم توجه ویژه‌ای داریم؛ چراکه اولا تصور می‌کنیم نقش مترجم در انتقال درست مفاهیم داستان چه‌قدر مهم است –که البته تصور درستی است- و ثانیا از آن‌جا که تقریبا هر اثر داستانی –علی‌الخصوص آثار بزرگ- توسط چند مترجم به فارسی برگردانی شده یا می‌شود، می‌توانیم با مقایسهٔ ترجمه‌ها به دید واضح‌تری از چگونگی ترجمه و مزایا و نقاط ضعفش داشته باشیم.
اما در بررسی آثاری در حوزه‌های غیر داستانی، اکثرا نقش زیادی برای مترجم قائل نمی‌شویم و حتی بعضا نمی‌دانیم که فلان کتاب را چه مترجمی به فارسی برگردانده است؟ درحالی که اگر انصاف داشته باشیم، اقرار خواهیم کرد همان‌گونه که آثار داستانی ممکن است با ترجمهٔ بد به قهقرا بروند، آثار غیر داستانی هم نیاز به ترجمه‌ای خوب برای انتقال مفاهیم خود دارند. حال اگر این آثار غیر داستانی، در حوزه‌هایی مانند روان‌کاوی یا کسب و کار باشند، تاثیر ترجمهٔ بد دوچندان هم خواهد شد؛ چه‌اینکه ممکن است با یک ترجمهٔ بد، زندگی شخصی و روحی روانی یک فرد یا زندگی کاری و مالی او از هم پاشیده شود. در همین راستا، علیرضا خاکساران یکی از مترجمان کم‌تر دیده شدهٔ معاصر است که در حوزه‌های روان‌شناختی، انگیزشی، کارآفرینی، کسب و کار و سبک زندگی به برگردانی آثار مطرح و به‌روز دنیا پرداخته است.
آشنایی با علیرضا خاکساران
علیرضا خاکساران، مترجمی جوان است که فعالیت خود را در دهه‌های اخیر آغاز کرده و در همین مدت توانسته با ناشران کسب و کار همکاری کرده و از سوی دیگر، کتاب‌هایی با ژانرها، مضامین و بن‌مایه‌های متنوع را به زبان فارسی برگرداند.
او مانند بسیاری از مترجمان تاریخ نه‌چندان بلندِ ترجمهٔ ایران، مترجمی غیر آکادمیک و تجربی است؛ تحصیلات او در رشتهٔ مهندسی مواد و در گرایش متالورژی صنعتی بوده است و او تا مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل در این حوزه پرداخته است.
اما گرایش او به آمدن در فضای ترجمه را می‌توانیم در علاقهٔ او به حوزهٔ کارآفرینی جستجو کنیم؛ درواقع مسبوق به سابقه است که بسیاری از دانشجویان رشته‌های مهندسی به خاطر فضای خشکِ خود رشته‌های‌شان به دنیای ادبیات و یا مسائل جنبی رشته‌های خود علاقه‌مند شوند و حتی ورای مترجمی، افرادی مانند مرحوم قیصر امین‌پور را داریم که با وجود تحصیل در رشته‌های فنی، به شاعری روی آورده بود. از سوی دیگر، اگر بخواهیم مثبت نگاه کنیم، سر و کار داشتن با دنیای ریاضیات و مهندسی باعث باز شدن و پویایی ذهن فرد می‌شود و اگر چنین فردی به فضای ادبیات بیاید، شاید حتی بتواند با تمرین و ممارست از افراد ادبیات خوانده –در این‌جا زبان انگلیسی خوانده- هم پیشی بگیرد! اتفاقی که برای خاکساران افتاده و او با تلفیق دروسی که مطالعه کرده و مهارت جنبی خود یعنی تسلط به زبان انگلیسی، پلی میان این دو زده و به ترجمهٔ آثار کسب و کار –که بیشتر با مهندسی تطابق دارند- از طریق زبان انگلیسی و دانش ترجمه –که بیشتر با ادبیات منطبق است- مشغول گردیده است.
البته این علاقه، یک علاقهٔ جنبی نیست و گویا تبدیل به مهم‌ترین دغدغه و کار اصلی خاکساران شده است؛ حتی رد پای این نکته را می‌توانیم در کار صنفی خاکساران و عضویت او در انجمن صنفی کارگری مترجمان استان تهران ببینیم.
از دیگر نکات جالب کارنامهٔ حرفه‌ای خاکساران این است که او به کار کردن با یک نشر خاص به صورت بلند مدت علاقه دارد و تمامی آثاری که تاکنون ترجمه کرده برای نشر آموخته بوده است.
آشنایی با کتاب‌های ترجمه شده توسط علیرضا خاکساران
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، خاکساران در حوزه‌هایی متنوع از نویسندگان بزرگ حوزه‌های غیر داستانی به ترجمهٔ آثاری جذاب مشغول بوده است. او بیشتر از هر کسی آثاری از نویسندگانی هم‌چون دارن هاردی، آدام گرانت، سایمون سینک، ست گودین و رندی گیج را در حوزه‌های موفقیت، روان‌شناختی، کسب و کار و فلسفهٔ زندگی ترجمه کرده است. کتاب‌هایی که خاکساران از سایمون سینک ترجمه کرده عبارت‌اند از: «چرایی خود را پیدا کنید»، «با چرا شروع کنید» و «بازی نامحدود» که همگی برای «نشر آموخته» بوده‌اند. آثاری هم‌چون کتاب‌های «اثر مرکب» و «ترن هوایی کارآفرینی» آثار برگردانی شدهٔ خاکساران از دارن هاردی برای نشر آموخته بوده‌اند و او از آدام گرانت برای همین نشر کتاب‌های «ببخش و بگیر» و «آفرینش‌گران» را به فارسی برگردانده است.
«چرا احمق، بیمار و بی‌پول هستید؟» و «اولین حلقه» آثار رندی گیج، «مهرهٔ حیاتی» اثر ست گودین، «نه شنیدن» اثر ریچارد فنتون و «چگونه هر چیزی را اندازه بگیریم» اثر داگلاس دابلیو هابرد از دیگر آثار ترجمه شده توسط خاکساران هستند.