کتاب غول بزرگ مهربان، داستانی تخیلی برای کودکان است که در سال ۱۹۸۲ توسط روالد دال، نویسنده شهیر بریتانیایی نوشته شد و کوئنتین بلیک نیز آن را تصویرگری کرد. این کتاب هدیه‌ای از طرف دال برای دخترش اولیویاست که به علت بیماری در هفت سالگی جانش را از دست می‌دهد. غول بزرگ مهربان دنباله‌ای از کتاب دیگر دال به نام «دنی قهرمان جهان» می‌باشد. در سال ۲۰۰۹ بیش از ۳۷ میلیون نسخه از این کتاب فقط در بریتانیا به فروش رفت و هرساله نیز حدود یک میلیون نسخه در سراسر جهان فروخته می‌شود. بر اساس این کتاب یک انیمیشن به کارگردانی استیون اسپیلبرگ در سال ۲۰۱۶ ساخته شد. این کتاب جوایز بیشماری از جمله جایزه ادبیات نسل جوان آلمان را از آن خود کرده است. همچنین رتبه ۵۶ام لیست بیگ رد و جزء صد کتاب انتخابی انجمن ملی آموزش بریتانیا برای معلمین می‌باشد. در ایران نیز این اثر با ترجمه محبوبه نجف‌خانی توسط نشر افق منتشر شده است.

درباره نویسنده

رولد دال از پدر و مادری نروژی در شهر ولز بریتانیا به دنیا آمد. وی در دهه ۱۹۴۰ تبدیل به یکی از معروفترین نویسندگان رمان کودک در بریتانیا و به تدریج سراسر جهان گشت. داستانهای دال آمیزه‌ای از تخیل و واقعیت‌اند. او تجربیات زندگی خود مانند بدرفتاری مسئولین مدارسی که در آنها درس می‌خواند، مرگ پدر، خواهر و دختر کوچکش، حضور در جنگ جهانی دوم به عنوان یه خلبان و زندگی در واشنگتن به عنوان عضوی از کابینه سفارت بریتانیا را با زبان استعاره و تشبیه به همراه خلق دنیایی غیرواقعی و فانتزی در داستان‌هایش انعکاس داده است. کتاب‌های او به خوبی می‌توانند نگاه کودکان به دنیا و مسائل آن را منتقل سازند و با قوه تخیل و خلاقیت آنها ارتباط برقرار کنند.

دال از تاثیرگذارترین نویسنده‌های قرن بیستم

دال را یکی از تاثیرگذارترین نویسنده‌های قرن بیستم و حتی تاریخ ادبیات کودک می‌دانند که تا به امروز کتابهایش در لیست محبوبترین‌ها قرار دارند. از دیگر کتاب‌های این نویسنده می‌توان می‌توان به چارلی و کارخانه شکلات سازی، ماتیلدا، جیمز و هلوی غول پیکر، جادوگرها، آقای روباه شگفت‌انگیز، دنی قهرمان جهان و داروی شگفت‌انگیز جورج اشاره کرد.

خلاصه کتاب غول بزرگ مهربان

کتاب با تصویر سوفی بر روی تخت پرورشگاه آغاز می‌شود که در نیمه‌های شب غول بزرگی را میبیند که به سمتش آمده و او را می‌رباید. طبیعتا اولین کاری که از سوفی برمی‌آید جیغ زدن و التماس کردن برای جانش است. اما غول قصه ما توضیح میدهد که برخلاف بسیاری از غول‌ها که انسان‌ها را می‌خورند، غول مهربان و بزرگ است و کاری به سوفی نخواهد داشت و غذای او خیاری بدمزه است که در باغ غول‌ها رشد می‌کند. سپس از سوفی می‌خواهد که هیچ‌گاه غار را ترک نکند، زیرا همسایه‌های او همگی برایش خطرناک هستند و حالا سوفی باید تا ابد با او زندگی کند. غول بزرگ مهربان یک کیف و شیپور به همراه دارد که به کمک آنها رویاها را به دام انداخته و در غارش نگهداری می‌کند تا بهترین آنها را به بچه‌های خیلی خوب ببخشد. به تدریج سوفی و غول به یکدیگر نزدیک شده و غول حتی او را با خود به ماموریت شکار رویاها می‌برد. اما متوجه می‌شوند که عده‌ای از غول‌های آدمخوار، هر شب به شهری در انگلستان حمله کرده و بچه‌ها را می‌خورند.

سوفی و غول بزرگ مهربان تصمیم می‌گیرند تا با آنها مبارزه کنند. در نهایت سوفی به ذهنش می‌رسد تا به محضر ملکه رفته و ماجرا را برایش توضیح دهد و از او کمک بخواهد. غول از توانایی‌هایش استفاده کرده تا کابوسی از غول‌های گوشتخوار برای ملکه بسازد و سوفی را نیز در آنجا می‌گذارد تا ملکه داستان را باور کند. نقشه آنها عملی شده و ملکه با غول بزرگ مهربان حرف می‌زند. سپس ملکه دستور می‌دهد تا هلکوپترهایی هنگام خواب غول‌ها به سرزمینشان رفته و آنها را در تپه‌ای مرتفع و دور از انسانها زندانی سازند. در آخر نیز سوفی در کنار خانه غول کلبه‌ای کوچک ساخته و هردو با خوشحالی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.

نکات اصلی کتاب

دنیای تخیلی کتاب ملهم از داستان‌های دوران کودکی دال است که مادرش برایش تعریف می‌کرد. از آنجایی که این کتاب هدیه‌ای به دختر اوست، به نظر می‌رسد که تلاشی برای زنده نگه‌داشتن یاد دخترش درون دنیای افسانه‌ای زمان کودکی است. این کتاب در قالبی استعاری از اهمیت رویاها و قدرت آنها سخن می‌گوید، سوفی نماد کسی است که می‌تواند رویاها را با باور داشتن به خود و جسارت دنبال کردن هدفش، به حقیقت بدل سازد. غول بزرگ مهربان نیز نماد تمام ترس‌های بی‌دلیلی است که بواسطه کلیشه‌ها شکل گرفته‌اند و اگر شجاعت روبرو شدن با آنها را داشته باشیم، می‌توانیم چهره‌ای متفاوت را پیدا کنیم. علاوه بر آن قدرت مهار غولها به طور تلویحی اشاره به توان نظامی کشور بریتانیا دارد که می‌تواند هر دشمنی را از پای دربیاورد. نثر این رمان بسیار لطیف و دوست‌داشتنی است، به حدی که می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌ها برای رمان پیش از خواب کودکان باشد.

نتیجه‌گیری

غول بزرگ مهربان یکی از دلنشین‌ترین رمان‌های دال است که هر مخاطبی را شیفته خود می‌سازد. دوستی میان سوفی و غول داستان درسهای تربیتی و اجتماعی بزرگی برای کودکان دارد. دنیای تخیلی داستان خلاقیت کودکان را درگیر می‌سازد و آن را رشد می‌دهد. این کتاب یکی از مشهورترین کتاب‌های کودک در سراسر جهان است که می‌تواند برای تمامی سنین جذاب و خواندنی باشد.

بخش‌هایی از کتاب غول بزرگ مهربان

-سوفی نمی‌توانست بخوابد. باریکه‌ای از نور مهتاب از شکاف پرده توی اتاق می‌تابید. درست افتاده بود روی بالش سوفی. بچه‌های دیگر خوابگاه چند ساعت بود که خوابیده بودند. سوفی چشم‌هایش را بست و بی‌حرکت دراز کشید. خیلی زور زد که چرتش ببرد، فایده‌ای نداشت. نور باریک مهتاب مانند تیغه چاقو عرض اتاق را می‌برید و به صورت او می‌رسید.

- یک مرتبه، غول مهربان از جا پرید. پرید توی هوا و تور را در میان مه و ابر به حرکت درآورد و فریاد زد: «گرفتمش! یه شیشه بده! زود باش! یه شیشه بده! » سوفی یکی از شیشه‌ها را برداشت و به طرف او گرفت. غول مهربان شیشه را قاپید. تور را پایین آورد. با ظرافت بسیار چیزی را که دیده نمی‌شد از توی تور به داخل تُنگ شیشه‌ای انداخت. تور را گذاشت روی زمین و با یک دست درِ تُنگ را پوشاند و گفت: «درشو بده! زود باش! درشو بده». سوفی در تنگ را برداشت و داد به او، غول مهربان در را گرفت و گذاشت روی دهانهٔ تُنگ و آن را محکم پیچاند تا بسته شد. غول مهربان به شدت هیجان‌زده بود. تُنگ را به یکی از گوش‌هایش نزدیک کرد و با اشتیاق به صدای آن گوش داد. با هیجانی که در صدایش بود، گفت: «جینگیلی جوجو گرفتم! ببین چی گرفتم! از جینگیلی جوجوم بهتره. جینگیلی مستونه! یه جینگیلی مستون طلایی! »