انه‌اید

افسانه‌ها و اساطیر بخش مهمی از تاریخ ما را تشکیل می‌دهند که در عین معناگرایی و دقتی که در طراحی و شخصیت‌پردازی آن‌ها انجام گرفته، همیشه به عنوان قصه باقی خواهد ماند. فارغ از این‌که به حقیقی بودن آن‌ها باور داریم یا نه، این قصه‌ها در لایه‌های پنهان خود، به تمثیل و بازگویی بخشی از سرشت و طبیعت ما می‌پردازند. به‌هرحال همهٔ ما نیاز داریم تا به چیزی فراتر از جهان مادی باور داشته باشیم و آن را حقیقت بدانیم؛ هرچند همیشه تلاش می‌کنیم تا مفاهیم را با اجزا و عناصر جهان مادی خودمان تصور کنیم و می‌دانیم که اگر این اتفاق امکان‌پذیر بود، دیگر به جهان ماورا باور نداشته‌‎ایم. قصه‌گویی در مسیر تاریخ بیشتر و بیشتر به این سمت رفت که انسان‌ها را به صورتی خداگونه تعریف کند و به آن‌ها توانایی‌های فرامادی ببخشد؛ نمونهٔ امروزی‌اش هم شخصیت‌های کُمیک و ابرقهرمان‌های سینمایی هستند. ادبیات برای این خلق شد که این قصه‌ها هرچه بهتر و زیباتر بیان شوند و جایی که ادبیات به نقطهٔ اوج خود رسید، نقطهٔ تلاقی «حماسه» و «تراژدی» بود. یکی از مشهورترین داستان‌های حماسی در تاریخ جهان، ماجرای جنگ «تروا»(Troy) بود که الهام‌بخش بزرگ‌ترین کتاب‌های اساطیری شد؛ «ایلیاد» و «ادیسه» اثر «هومر». اما این دو کتاب صرفاً برداشت‌هایی شخصی و فردی از یک هنرمند بود. نکته‌ای که باعث می‌شود یک بار دیگر به صحت داشتن یا نداشتن این جزئیات و وقایع باور داشته باشیم، این است که در واقعیت هومر نابینا بود! جنگ تروا به احتمال زیاد یک رویداد واقعی‌ست، اما این‌که در چه ابعادی اتفاق افتاده و واقعاً چه چیزهایی را در بر داشته، در مشت‌های بستهٔ تاریخ مهر و موم شده است. اما «ویرژیل» یکی از نویسندگانی‌ست که در سدهٔ اولِ قبل از میلاد مسیح، به بازنویسی این داستان پرداخت و با روایت ماجرای شخصیت‌هایی که پیش از آن در حاشیهٔ قصه بودند، کتاب جاودانه و دوازده‌جلدی «انه‌اید» را خلق کرد؛ داستان پسر جوانی که پدرش را از ویرانه‌های شهر تروا نجات می‌دهد و با قدم برداشتن در مسیر سرزمین ایتالیا، به شگفتی‌ها و چالش‌های بسیاری برمی‌خورد. دلیل مهجور ماندن این اثر نسبت به شهرتی که نصیب «ادیسه» شد را شاید بتوانیم در ارجاع‌های ادبی و سینمایی قرن اخیر نسبت به این کتاب پیدا کنیم؛ اما ویرژیل نیز با بازگویی داستان یکی از شخصیت‌های اساطیری و خداگونه‌ای که از بازماندگان جنگ تروا بود، یکی از مهم‌ترین منابع ادبیات حماسی دنیا را آفرید. این کتاب در ایران با ترجمهٔ فخیمِ دکتر «جلال‌الدین کزازی» و با همکاری نشر مرکز به چاپ رسیده که در این بازگردانی «فارسی سره» بنیان کار بوده و از به‌کارگیری کلمات غیرفارسی خودداری شده است. برای آشنایی بیشتر با کتاب انه‌اید اثر ویرژیل و خرید اینترنتی کتاب، با کتابچی همراه باشید.

خرید کتاب انه‌اید را به چه افرادی توصیه می‌کنیم؟

اگر شما به نمایش‌نامه‌هایی مانند «مگس‌ها» اثر «ژان پل سارتر»، «کالیگولا» اثر «آلبر کامو» علاقه‌مند هستید یا از خواندن نمایش‌نامه‌هایی مانند «زنان تروا» اثر «اوریپید» که از آثار کهن به‌شمار می‌روند لذت می‌برید، خرید کتاب انه‌اید و مطالعهٔ آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

موضوع داستان کتاب انه‌اید

کتاب انه‌اید اثر ویرژیل در نسخهٔ اصلی خود شامل ۱۲ جلد می‌شود که در هرکدام از آن‌ها، شخصیت «انئاس» یا «آینیاس» قهرمان داستان است. در کتاب اول، پس از پایان جنگ او پدرش «آنخیسس» را، که از جنگجویان تروا بود، نجات می‌دهد و سوار بر کشتی همراه یارانش به دریای طوفانی می‌زند. در این راه ایزدبانوی «یونو» که همیشه به «آفرودیت»، مادر انئاس، حسادت می‌بُرد، تصمیم می‌گیرد که آن‌ها را در دریا غرق کند؛ اما آفرودیت آن‌ها را نجات می‌دهد و آن‌ها را به ساحل شهر کارتاژ می‌اندازد. در این مسیر آفرودیت کمک می‌کند تا فرزندش بتواند با شاهزادهٔ زیبای این شهر متحد شود و از او برای رفتن به ایتالیا کمک بگیرد. در این‌جا، انئاس ماجرای اسب چوبی بزرگی را بازگو می‌کند که به عنوان پیشکش به یکی از الهگان وارد شهر می‌شود اما سربازان یونانی از داخل آن بیرون می‌آیند و مردم را قتل عام می‌کنند و شهر را به آتش می‌کشند. انئاس در همین هیاهوی جنگ، چشمش به هلن می‌افتد؛ دختر «آگاممنون» (پادشاه تبای) و همسر «منلائوس» که با اغوای «پاریس» فرزند «پریاموس» (شاه تروا)، مسبب اصلی این جنگ شد. او تصمیم می‌گیرد هلن را بکشد، اما به توصیهٔ مادرش، از آن‌جا فرار می‌کند. انئاس ماجراجویی‌های بسیاری را از سر می‌گذراند؛ با «سایکلوپس‌ها» روبه‌رو می‌شود، به گیاهی خونین برمی‌خورد که روح یکی از یارانش در آن زنده است و «هارپی‌ها» را ملاقات می‌کند. تجربه‌های انئاس شباهت بسیاری به روایتی دارد که در داستان «اودیسه» می‌خوانیم و با الهام از اتفاقاتی‌ست که شخصیت «اولیسس» از سر می‌گذراند. در این‌جا به کتاب پنجم می‌رسیم و با اتمام بازگویی اتفاقات، ماجرای عاشقانهٔ انئاس و شاهزادهٔ کارتاژ را می‌خوانیم که سفری شگفت‌انگیز را پشت‌سر می‌گذارند. جالب است بدانید انئاس با سفر کردن به ایتالیا و سکونت در آن‌جا، نسلی از خود به‌جا می‌گذارد که «رومولوس»، بنیان‌گذار شهر روم و نیای رومیان، یکی از آن‌هاست.

دربارهٔ ویرژیل، نویسنده کتاب انه‌اید

پابلیوس ویرگیلیوس ویرژیل (۷۰ الی ۱۹ پیش از میلاد مسیح) شاعر و نویسندهٔ کلاسیک اهل جمهوری روم باستان است که با نوشتن ترانه‌های باشکوه و خصوصاً منظومهٔ انه‌اید که تبدیل به سرود حماسی ملی در امپراتوری روم شد، شهرت بسیاری در زمانهٔ خود داشت. آثار ویرژیل به اندازه‌ای اثرگذار و ماندگار بود که الهام‌بخش کتاب «کمدی الهی» اثر «دانته الیگیری» شد. ویرژیل در ایتالیای کنونی به دنیا آمد و از سنین پایین در کودکی، از آموزش‌های ابتدایی بهره‌مند شد. در جوانی به رم فرستاده شد و به تحصیل علوم پزشکی و ستاره‌شناسی روی آورد. در زمانی که حکومت ژولیوس سزار به پایان رسید و کشتزار پدری ویرژیل توسط حکومت از آن‌ها گرفته شد، مصادف بود با زمانی که اولین سرودها و ترانه‌های او در وصف ساده‌زیستی و عشق خلق شد. در ادامه ویرژیل با حمایت‌های مالی «اکتاویانوس»، نخستین امپراتور روم، به نوشتن در وصف شکوه و عظمت او پرداخت و زمانی که پادشاه توانست در نبرد تاریخی خود «مارک آنتونی» را شکست دهد، ویرژیل نیز به‌پاس خوش‌خدمتی‌هایش، به درگاه پادشاه نزدیک‌تر شد. انه‌اید حاصل ده سال پایانی زندگی ویرژیل است و این اثر تا زمان مرگ او که در راه سفر و بر اثر تب اتفاق افتاد، تکمیل نشد. امروزه آرامگاه ویرژیل در نزدیکی شهر ناپل در ایتالیا قرار دارد.