شرمین نادری
در راه سیمین
شرمین نادری نویسندهٔ زن ایرانی‌ست که امروز با سابقهٔ بیش از ۲۰ سال فعالیت در حوزهٔ ادبیات داستانی، از نویسندگان برتر زن در ایران معاصر به شمار می‌آید. او در سال ۱۳۵۵ در تهران متولد شد و به گفتهٔ خودش اصالتاً اهل شیراز است. یک نویسنده، چه مرد و چه زن، وقتی با ذهنی پُر و داستانی آماده و شخصیت‌هایی پرداخته شده به میدان آمده و می‌خواهد داستانی بنویسد که شروع کارنامهٔ حرفه‌ایش را رقم بزند، باید پیش از هر چیزی عنصر «اعتماد» را از مردم خریداری کند؛ اما خوشبختانه اعتماد را نمی‌شود با پول خرید. اولین کتاب یک نویسنده، درکنار داستان جذاب و شخصیت‌های باورپذیر و کشش داستانی، باید جوهره‌ای از هنر نویسندگی را داشته باشد تا مخاطب را قانع کند که با نویسنده‌ای دغدغه‌مند طرف است. شرمین نادری هم از زمانی که در سال ۱۳۸۰ کارش را در حوزهٔ تصویرگری و نویسندگی آغاز کرده، تلاش کرده تا کتاب‌هایش را با ساختاری سر و شکل دهد که به روحیهٔ واقعی خود او نزدیک باشد. او در این سال‌ها موفق شده تا خوانندگان فارسی‌زبان را با فضا و زمانهٔ رویدادهای داستانی‌اش همگام کند و مخاطب را به ده‌ها یا صدها سال عقب‌تر برگرداند؛ فارغ از زمان کتاب، جذابیت اصلی داستان‌های او در این است که تاریخ ایران را به خوبی می‌شناسد، اصولاً شخصیت روایت‌گر و قصه‌گو دارد و جزئیات فرهنگی تاریخ ایران را می‌داند.
اولین کتاب‌های شرمین نادری و سه‌گانهٔ محبوبش
اولین سال‌های فعالیت هنری شرمین نادری، یعنی دهه‌‍‌ی ۱۳۸۰، عموماً به نویسندگی در حوزهٔ ادبیات کودک برمیگردد. او در نشریات متعدد کودک و نوجوان داستان‌نویسی و فعالیت‌های ضمنی می‌کرد و در صدا و سیما نیز در این برنامه‌ها قصه می‌نوشت. اما هدف اصلی او چیز دیگری بود و به این مرحله راضی نماند. او در طی این سال‌ها به بررسی تاریخ ادبیات فارسی و تحقیق دربارهٔ ریشه‌های فرهنگ و سیاست و جامعهٔ ایرانی پرداخت و همیشه در تلاش بود تا داستان‌هایش را به این زمینه‌ها پیوند بدهد. از سال ۱۳۸۳ کتاب‌های او در حوزهٔ تحقیقات جای می‌گرفت و دربارهٔ فرهنگ عامهٔ مردم ایران در زمانهای گذشته و قصه‌هایی مردمی‌ست که از دل این فرهنگ‌ها خلق می‌شد. اولین کتاب شرمین نادری رمان «ماه‌گرفته‌ها»ست؛ کتابی از نشر «آمه» که قصهٔ چند نسل از خانواده‌های قاجاری و از نسل افشاریان است. این داستان به گفتهٔ خود نویسنده بیشتر منسجم‌شدهٔ قصه‌هایی‌ست که از گذشته‌ها به‌جا مانده؛ اما رد پای آثاری مثل «سمفونی مردگان»اثر«عباس معروفی» نیز در آن دیده می‌شود و به ایده‌های دکتر «رضا براهنی» دربارهٔ ادبیات مدرن و رئالیسم جادویی نیز، مرتبط است. در سال ۱۳۹۰ شرمین نادری کار قبلی‌اش را با کتاب «خان‌جون و خواب شمرون» با همکاری نشر «حوض نقره» منتشر کرد و با این کتاب، اثبات کرد که تاریخ فقط یک بهانه برای نویسنده‌ایست که تخصص اصلی‌اش قصه‌گویی‌ست! عنوان این کتاب ما را به فضای آن راهنمایی می‌کند، اما این فقط مثل دری‌ست برای ورود به باغ زیبایی که گذشتهٔ کودکانهٔ نویسنده را می‌سازد. دنیایی که در این کتاب درباره‌اش می‌خوانیم چیزی‌ست که رفته‌رفته از آن دور شدیم و هرچه دورتر، دلتنگ‌تر. این کتاب فضا را با سبک زندگی قدیمی و تکنولوژی محدود دههٔ ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ می‌سازد و به تبع آن، انسان‌ها را صاف‌وساده‌تر و جمع‌ها را دوستانه‌تر توصیف می‌کند. این کتاب با استقبال زیادی در نمایشگاه کتاب و وبسایت‌های خرید کتاب روبه‌رو شد و انتظارات بالای خوانندگان، انگیزه ادامه دادن به این جهان داستانی را در دل شرمین نادری زنده کرد. این کتاب با دو جلد دیگر تحت عنوان‌های «خان‌جون و بوی ریحون» و «خان‌جوی و قصهٔ پریون» راه خودش را ادامه داد و مهر تأییدی دیگر بر توانایی و آیندهٔ درخشان شرمین نادری در ادبیات فارسی بود؛ البته در صورتی که این روند صعودی به بالا رفتن ادامه بدهد.
شرمین نادری و تاریخ سوررئال!
تا این‌جا با آثاری که نام شرمین نادری را در لیست زنان خوش‌قلم ایرانی قرار می‌دهد، آشنا شدیم. اما خوش‌قلم بودن یک چیز است، و قصه نوشتن یک چیز دیگر. شرمین نادری به عقیدهٔ خودش برای نوشتن به دنیا آمده و با شعرهای خیام زبان باز کرده! پس بیایید آثار دیگر او را هم بشناسیم. «قمر در عقرب» یک اثر غیرداستانی‌ست که با عنوان فرعی «یا چگونه تاریخ حال ما را عوض می‌کند» توسط نشر «حرفه هنرمند» منتشر شده است. با علاقه و شوقی که نادری برای پادشاهی‌های تاریخ ایران و تاریخ و فرهنگش داشت، به صورت خودجوش به سمت تحقیق و بررسی ریزنگرانهٔ آن رفت و این کتاب، نتیجهٔ همین مطالعات است. او در این کتاب تاریخ‌نگاران را زیر میکروسکوپ می‌گذارد و از دورهٔ فتحعلی شاه قاجار تا زمانهای حدود دههٔ ۱۳۳۰ ه. ش. ، تاریخ ایراد را با لحن و بیانی طنز، نقد می‌کند. درکنار آن، شرمین نادری کتابی به نام «زار» را با همکاری نشر آگاه به چاپ رساند؛ مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه «بلبل دره، انگشتر، گیس‌بریده‌ها، خاله خواب، چهل دخترون، اجاق کور و…» که در حال و هوای جنوب ایران و مردمان آن می‌گذرد. «تاریخ مستطاب کفش» و «تاریخ مستطاب کلاه» دو کتاب طنز دیگر هستند که خیلی جذاب، تلاش کرده‌اند تا تمام ابعاد فرهنگ لباس‌ها، در این مورد کفش و کلاه را، در تاریخ ایران شرح بدهند. کتاب «فدایت شوم» دربارهٔ نامه‌های زنی به همسرش است که این بار داستان در دوران مشروطه و تشویش اوصاع داخلی رخ می‌دهد و به سیاست نزدیک‌تر است. جدیدترین کتاب شرمین نادری نیز «ماه شرف» است که توسط نشر «آوند دانش» چاپ و منتشر شده است؛ کتابی دربارهٔ شاهزاده‌ای از آخرین نسل قاجاریان که پس از سرنگونی حکومتشان و سرک کار آمدن رضا شاه، باید شهرش را ترک کند. این داستان مثل اکثر کتاب‌های شرمین نادری، مملو از وهم و خیال است و در فضایی فانتزی-سوررئال پیش می‌رود. سبک نوشتاری او در این کتاب به ادبیات مدرن فارسی بسیار نزدیک‌تر است، اما هنر نویسنده در این است که توانسته همان شاخصه‌های زبانی قاجاری را در این محیط ادبی حفظ کند و قصه‌ای را روایت کند که اتفاقات اصلی آن، بین یک زن از خانواده‌ای اشرافی و یک روح سرگردان پیش می‌آید! شرمین نادری همچنان مثل یک چشمهٔ جوشان در حال نوشتن است و همان‌طور که خودش می‌گوید، فارغ از سبک و نوع و قالب و داستان، این خود نوشتن است که به کار او معنی می‌دهد.